Tijdens mijn eigen revalidatie werd ik regelmatig doodgegooid met de zogenaamde PRET-strategie. De PRET-strategie is een handig hulpmiddel bij (ernstige) vermoeidheid/ overprikkeling na hersenletsel.

PRET staat voor:

• Pauzeren; Ik moe(s)t op tijd ‘pas op de plaats maken’.
• Rustige omgeving; Huiskamer 2 bij WYzorg is een goed voorbeeld van een rustige omgeving. Een rustige omgeving kan soms hét antwoord zijn wanneer prikkels en indrukken tot vermoeidheid leiden.
• Eén ding tegelijk; Alle aandacht moet ik richten op één activiteit. Dus bijv. niet tegelijk telefoneren en een column schrijven.
• Tempo aanpassen; Letterlijk alles moet ik in een lagere versnelling doen. De tijd van ‘haast’ is definitief voorbij…

Vòòr mijn hersenletsel kon ik bij wijze van spreken de hele wereld aan: Druk, druk, druk; snel schakelen en met name onvermoeibaar. Na het letsel werd ik al moe als een stel vogels aan het fluiten waren. Het filter dat alle prikkels/ indrukken verwerkt is door het letsel beschadigd of gewoonweg kapot.

Ik heb vooral moeten wennen aan het feit dat ‘één ding tegelijk’ veel beter is om de vermoeidheid voor te blijven. Vòòr het letsel vond ik het heel normaal om bepaalde activiteiten of handelingen tegelijkertijd te doen; Te multitasken. Denk aan bijv. autorijden: Sturen, schakelen, remmen, gas geven, pedalen gebruiken, je snelheid in de gaten houden (dat ging nogal eens ‘mis’), richting aangeven of adequaat reageren op bepaalde verkeerssituaties, anticiperen, een gesprek voeren, eten, bellen  enz. enz. Nu word ik al moe bij de gedachte alleen al…

Regelmatig is de vermoeidheid zo ernstig dat-ie van invloed is op het beetje balans dat ik nog heb. Of dat de mond nog schever gaat hangen (kan dat dan?); Of dat spasmes heviger worden, dat het zicht verslechterd, de oren gaan suizen, de verstaanbaarheid vermindert enz.

Sommige weekenden zijn een regelrechte uitdaging (feestje hier, visite daar; Je kent dat wel…). Een enkele keer weet ik op zaterdag al dat ik op maandag (mijn dag van de dagbesteding) Jelle moet bellen om af te zeggen, omdat ik zó intens vermoeid ben. Het duurt dan helaas enkele dagen voordat het lijf weer enigszins hersteld is. Waardeloos!

Ik ervaar ‘vermoeidheid’ niet alleen als ‘zeer lastig’ maar vooral als invaliderend. Je snapt denk ik wel hoe mijn reactie is als iemand zegt: ‘Stel je niet zo aan!’

Juan Gonzalez (juli 2025) – WYzorg –